Òdstąpienié

Ta cësza szarpa nerwë. W ni cos bëło, cos sã krëło. Dërgòtkã przëlëca bez plecë Jahéllaga. Cëchò zaklił pòd snëbą ë lepi sã òkrił cepłą bùrką. Przecarł zmarachòwóne òczë, pò czim jesz barżi wbił je w cemnosc przódë se. Nie bëło nick widzec. Noc sta cemnô, mżił deszcz.
Jahéllag, Warnił ë Surôcha bòcznyma dargama przemëkalë sã na nordã. Jich òddzél òstôł niwczora pòbiti ë terô, leno we trzech, wëstrzód nieprzëcélsczégò kraju, wòjska ë lëda, krëjamno szlë do rzéczi, do greńcë.
Dërgòtkã znôu przeleca bez plecë Jahéllaga. Pò rôz drëdżi brzëdkò zaklił. Czuł, że cos je nie tak, że tam, w cemnoscë, cos sã czaji. Kóń wlékł sã szpérã za szpérą. Wòjôrz òbezdrzôł sã. Drëcha, co jachôł za nim widzôł z biédą, drëdżégò ju krëła noc.
Cëchò trzasła wietew. Jahéllag strzimôł kónia ë wbił wezdrok w cemnosc przódë se. Pòmalë, òstróżno wëcygnął miecz. Cos bëło w krzach. Chùtkò, sprôwdno rzucył òkă na bòczi. Bór béł ùbëtny, baro ùbëtny. Jesz rôz ùczuł przed sobą jakąs rësznotã. Przëgrizł lëpë. Wezdrzôł w tił, na drëchów. Òbaj żdalë z wëzebùtima mieczama. Ju chcôł jima dac znankã, abë nawrócëlë, czej z przodkù doszło jich cëché chruchniãcé.
Jahéllag òd razu przëlôzł na to, co to je za głos. Òddichnął, òpùscył miecz ë zasmiôł sã nerwòwim smiechã. Dwaj drësze téż parsknelë, narôz rozlózowòny. Z krzów, ùrzasła nim chachòtã, wëleca z gniwnyma chruchniãcama dzëwô swinia, niespieszno przeleca stegnã ë skrëła sã w bòrze z drëdżi starnë.
– No, drësze. Ale nen dzëk nóm stracha napãdzył, no nié? Jesz sztóck ë bësmë stądka zwiewalë, jażbë kóń szpérë zgùbił.- ju òddichniony rzeknął Jahéllag.
– Jo. Jeny, to béł leno jaczis dzëk. A jô żem ju miôł ùzdrzone w ti cemnoscé niewiém co. – òdrzekł Surôcha, a kąsk pózni dodôł – Co, Jahéllag, staniemë tuwò?
– Jô mëszlã, że jo. Niżôdnych lëdzy tu ni ma, bò je dzëczëzna. Wierã jesmë bezpieczny. No ë kónie są ju zmarachòwóné. Czas stanąc. Drësze, jidzemë w bór.
– Rozsodlëc szkapë?- spitôł Surocha
– Jo. Dzysô je mòżno.
***
Kòl pôłniô słuńce wëlazło zeza blónów. Zrobiło sã cepło. Jahéllag zebùł sã do pasa ë z lubòscą grzôł gòłé plecë w jegò parminiach. Leżôł przë stegnie ë wzerôł rôz na tă, rôz na drëgą starna dardżi. Bëło spòkójno.
Gòdzenë szłë. Robił sã wieczór. Słunôszkò pòmalinkù schòdzëło za drzwiãta. Dostawało corôz czerwionszi farwë. Swòją widnoscą malowało całé niebo tak, że òno mienic sã zaczãło czerwònim, bòrdowim, mòdrim, lilewim. Ë przy tim zdôwało sã, jakbë letëchno tuńcowało. Tuńcowało farwama. Przed sztótã biôłé blónë, terô w róż ë pùrpùra òsta òblekłé. Sunąłë pòmalińkù, jakbë z wahanim, zasromanim, nibë niedowinné dwòrsczé dzeuse, chtërné mają chãc skôkac ë smiac sã na głos, ale lãkają sã, że to jima nie wëpôdô ë temù płëną na grańce redotë ë pòwôdżi.
W wieczorze tim niezwëkłim téż béł ë jaczis ritm, jakòs mùzëka nie do ùchwëceniégò. Tak zwiewnô, że nie bëło mòżno ji ùczëc, nalezc ji melodiji. Mùzyka, co czëje sã ją całim sobą, kòżdim skrawkã cała, kòżdim dëszë, ale leno tedë, jeżlë òde dzecka je sã zdrëszonim z bòrã. Jo, z bòrã, bò ta mùzyka to spiéw stalatnégò bòru, nafùlowónégò szmëră kòrón drzewiãtów, tikanim skòczków, brzãczenim mëgów, spiéwã ptôchów ë… tim skrëtim szemarã cemnych òstãpów dzëwégò lasu. W ji takt pùlsowało niebò.
Pòmalë zapôda noc. Słuńce ùtonãło gdzes w bòrze, na niebie żëwé farwë cemiałë, przëchôdałë w lilewiznã, cemnomòdrotã, czôrnosc. Noc przëszła cëchò, spòkójno. Sëneła niebã, gasëła farwë wieczora ë zapôla gwiôzdë. Szła téż ë òd zemi ë ùspôwa mùzykã bòru.
Wstałë dôczi. Wstałë cëchò, te nocë drëchnë, ë skrëtoscą swiat nafùlowałë. Miesąc wëlôzł zeza drzwiãt ë zalôł swiat swòją strzébną widnoscą. Lôzł pò niebie szeroczim łëkã – snôżi, skleniący, abë grëbò pò północë znôwa să ùkrëc za drzewiãtama. Noc bëła piãknô.

Na ósce zapôlił să pierwszi wid. Kòń pôrzknął ë zastrzigł ùszama. Jahéllag scygnął lécczi ë wbił òczë w bór przódë se. Bëło ju dosc widno. Dôka pòmali kładła sã na trôwie. Pò snôżi, ale kąsk zëmni nocë robił sã przëcëdny dzéń.
Czujnym òkã Jahéllag ùwôżno przëzérôł stegnã. „Cëż të tam widzysz, co?” – zamrëczył do zwiérzãca. Przódë nich stegna zakrãcëwa. Tonãła jesz kąsk w dôce, co dodôwało ji jaczichs niezemsczich ceniów. Kónie bëłë niespòkójne.
– Ptôchë gdzes tam krôkają. Mùsza bëc jakôs biôtka – òdezwôł sã Surôcha.
Terô dopiérze Jahéllag zdôł so sprawã z jich przëtomnoscë. Wëdrzôł w niebò.
– Jo, gwësno jo. – mrëknął, sledząc wezdrokã krézlëjący lecënk krëków ë warnów – Wiele jich. Jeżlë tam bëła biôtka to dôwno, skòrno jaż tëli jich je. Ale nie są spòkójné. Jô bëm sã nie zdzëwił, jakbë chtos tam sã jesz krãcył.
– Greńca niedalek, nie? – Surôcha barżi scwierdzył jak zapëtôł.
– Tak mie sã zdôwô. Bór robi sã jinszi.
– Tam są naszi? Zabiti? – zapëtôł Warnił
– Gdze? Tam? – Jahéllag cziwnął głową w starnã, skądka szło do nich krôkanié – Jeżlë bëła biôtka, to jo. – òdparł.
– To co robimë? Jedzemë?
– Mùszimë. Jinszi dardżi ni ma.
Trzej wòjôrze, czujno, òstróżno, z mieczama w gôrzcë wòlno wjachalë w zôkrãt stegnë. Darga sã wiła ë wcyg nie bëło nick widzec. Słuńce wchòdzëło corôz wëżi. Pò dôce nie bëło ju niżódnégò szlachù. Krzik warnów ë krëków zrobił sã mòcniészi ë blëższi. Narôz drzewiãta rozstãpiłë sã ë jich òczom ùkôza sã snôżô, zalónô słuńcă kùczewa. Wnim szarplë za lécczi ë wbilë òczë w jaczis môl przódë se. Na sztót ùrzas òdbił sã na jich mùniach.
Na drëdżim kùńcu kùczawë, na dwùch rozłożëstëch dăbach, co stojałë pòd bòrã, za rãce pòwieszoné kòlibałë sã dëcht nadżé cała, tak zmùżdżoné ë zaschłą krwią splamione, że ledwò bëło mòżno z nich pòznac, że są lëdzczé. Wkół nich bëła zrëtô zemia, leżałë rozcëskóne jaczés szôtorë, miecze ë pòłómóné lance, a téż ju pòżarte bez dzëczégò zwierzã trupë sztërëch kòniów.
Warnił zaklił cëchò.
– Na Smãtka, co òni tim lëdzom zrobilë! – rzekł bez scësniãté gardło.
Rëszëlë do dãbów.
To co ùzdrzelë, nie chcało sã jima pòmiescëc w głowach. Strzimalë kònie przë drzewiãtach ë z niedowierzanim, ùrzasã ë górzã, co sã w nich terô bùdzył, sztót zdrzëlë bez rëchù na głãbòczé renë, rozpòrté brzëchë z wëwalonima flakama, roztłukłé czërzepë. Jeden z wiszącëch béł tak pòmùżdżony kòpëtama kòniów, że z biédą przëbòcziwôł człowieka, z dwùch jinszich wiszało wiele równych płatów skórë zdartëch z pleców ë piersë òde szëji do wësokòscë pasa, rëchającëch sã letkò na słabich zawieniach wiatru, co przënoszëło na mësla bruno-bladą sëkniă. Ùrzasu tim, co wiszelë dodôwałë pòdzëbane òczë, lëpë ë jinsze skrôwczi cała. Mëdżi lôtałë rzmą ë fulowałë lëft wscekłim brzãczenim. W górze krãżëłë krzëklëwé warnë ë krëczi, co zerwałë sã z wisélców, czéj leno na kùczewã wjachalë wòjôrzë.
– Dzewiãc – pòliczył Jahéllag – Naszi. Je widzec, że òstalë zaskòczony.
Zaczął ùwòżno sã rozglądac ë cëchò, wòlno gôdac, barżi do se jak do drëchów.
– Tamti zakredlë sã. Kònni wëjachalë òd lewi, pieszi wëszlë stądka, z tegò bòru. Pôrã z naszich dopadło kòniów. Wëzdrzi na to, że kòmùs ùdało sã ùcec. Ale ti, co tu òstalë wiedzëlë, że ni mają niżódnëch szansów. Nie biôtkòwalë sã, chcelë sã pòddac. A ti… ti to jima zrobilë.
Warnił zdrzôł zbladłi na zmùżdżone cała. Béł czësto òd se.
– Na bògów, jeżlë òni chcelë să pòddac, to dlôcze ti to jima zrobilë?! Dlôcze?! – rzekł.
Jahéllag dërgnął, jakbë chtos gò zbùdzył. Wezdrził na Warniła ë z letczim, smãtnym ùsmiechnã rzekł:
– Mało jesz żes widzôł. Ale ë jô nie wiém, dlôcze to sã stało. Dlôcze wiele razów tak sã dzeje. Ë do kùńca òni sami wierã tegò nie wiedzą. Mòże ti tu zrobilë to dlô przëkładu jinszim, cobë chcelë sã z nima biôtkòwac, a mòże leno z żądzë krwie, zadôwaniô bólu, smiercë. Nie wiém. Wiém dejade, że tak je, że takô je wòjna. Ë że nick nie zmienisz. Wòjna je brzëdkô, cerpią lëdze, ale wòjnë są ë bãdą. Ë jesz nie rôz òbôczisz cos taczégò jak to. Abò jesz cos gòrszégò. Ale przëwëkniesz. A rôz niezgara ce tak zaslepnie, że ë të nieprzëcélowi zrobisz to samò, co òn tu. Ë bãdze ce to sprôwiało redota.
Warnił pòkrãcył głową.
– Nié! – rzekł cwiardim głosã
– Zrobisz. Òbôczisz.
– Ju smierdzą. – wtracył să w gôdkã Surôcha – Mùszało sã to zdarzëc ze trzë, abò czterë dni temù.
– Jo. – òdrzekł Jahéllag ë dodał cëchò, wzérając ùwôżno na drëchów – Mùszimë jich pòchòwac.
Zrozumielë sã bez słowów. Bëło widno, nieprzëcélsczégò wòjska wkół fùl.

***
Bëło ju pò pôłni. Słonuszkò bëlno grzało. Drëszom chùtkò szła robòta ë ju bëło widzec ji blësczi kùńc. Nie miele szpôdów, tedë wietwama ë kamama òbkładalë zabitëch, òdcãtëch terô ë pòkładłëch w rząd pòd dãbama. Narôz kóń Jahéllaga pôrzknął. Wòjôrz zadërgôł ë chùtkò wezdrzôł na zwierzã.
– Do kòni! Ale rôz!
Warnił gnôł dëcht kòl za nim. Ledwò òn ë Jahéllag nalezlë sã w sodłach ë pùscëlë kònie w skòk, z bòru wëjachôł òddzél wòjów, chtëren czej ùzdrzôł co sã dzeje, z dzëczim krzikã pògnôł pòdsôdczi. Surôcha, co bëł dali òd kòniów, téż w kùńcu dopadł swòjégò ë rësził z kòpëta przëcyskającë sã do szëji brunégò. Jegò kóń pòszedł jak grzëmòt, rozdëmając nozdra ë wëcygając jak strëna snôżé cało. Wòjôrz òbezdrzôł sã ë żałosc wkradła mù sã w serce. Cëzé wòjskò bëło bliskò, baro bliskò. Zafërkòtałë strzélë.
Jahéllag ë Warnił bëlë ju przë drzewiãtach, ju mielë sã za nima skrëc, czej narôz kóń Surôcha krótkò zarżił, zwinął sã w se w dzëwim galopie ë padł bez łeb. Jahéllaga ë Warniła skrëłë drzewiãta. Lecelë dali. Wnim Warnił sã òbezdrzôł ë zakrzikł:
– Hej! Stój! Surôcha òstôł!
Jahellag òdwrócył sã, zawahôł.
– Jedzemë dali! – zakrzikł – Jegò ju nie pòratëjesz!

Surôchòwi dëcht le ùdało sã wërwac nodżi ze stãpiniów. Przelecôł bez kònia ë mòckò ùderził w zemiã. Ùpôdk kąsk gò zgłësził, dejade òd razu sã zerwôł na nodżi ë wëszarpnął z pòchwë miecz. W gãbie pòczuł piôch ë krew. Z rozbiti skarni cekła jucha.
Wrodżi wòjôrze chùtkò zblëżalë sã do niegò. Ju rozeznôwôł jich mùnie. Dwignął miecz.
Cął kònia, na chtërnym z pòdniosłim do ùderzënkù miecză jachôł wësoczi wòjôrz. Zwierzã z kwikã zarëło w zemiã. Kónny wëlëcôł z sodła. Surôcha òdskòcził spòde ùderzënkù drëdżégò nieprzëcéla ë pòdniósł miecz, abë òbarnic sã przed trzecym. Nie zdążił. Topór zlecôł na jegò remiã ë òdrąbôł je. Trisła krew. Nastãpny wòjôrz w galopie przebił gò lancą.

Warnił ë Jahéllag w skòk gnalë stegną, co terô fest sã wiła. Wietwë chłostałë jich pò głowie, dëcht le mielë czas, abë să ùmknąc przed grëbszimi gałãzama. Jich kónie bëłë wëpòczãté ë temù góń, choc wcyg bëła czësto za nima, òdstawa corôz barzi.
Wtim Warnił wëlecôł z sodła. Fajtnął w zemiã pôrã razë ë zdrãtwiôł. Z roztłëkłi ò wietew głowë pòmału wëcëkałë mùsk ë krew.

Jahéllag lecôł dali. Góń bëła dalek ë wòjôrz ju wiedzôł, że ji ùcecze. Dejade nie spòmalił ë nie zważôł na to, że skóra jegò kònia zrobia sã mòkrô. Wòjôrz wëjachôł z nastãpnégò zôkrãtu stegnë ë narôz szarpnął lécczi. Pòsłëszné zwierzã szmërgło sã w bór. Nick to jednak nie dało. Zbrojni lëdze na kóniach, co jich ùzdrzôł, téż gò dozdrzelë. Zakrziklë ë cësnãlë sã w góń. To béł jinszi òddzél wòjska. Ë miôł wëpòczãté kónie. Zaczął sã blëżëc do ùcékôcza. Jahéllag rôz pò rôz zdrzął za se, zacëskôł lëpë ë rozpaczlëwié pòpãdzôł zmarachòwanégò pòdsôdka. Zwierzã ju stãkało z wësôdzenégò. Pòtknãło sã rôz ë drëdżi. Nieprzëcél béł corôz blëżi. Wòjôrz ju stracył nôdzejã, że ùńdze góni, czéj narôz gruńt zaczął òpadac ë robic sã mitczi. „Na Peruna! Tuwò mùszi bëc rzéka! Grańca! – pòmëslôł z redotą – Dojachac jesz kąsyczk, tam, do tegò gãstégò bòru ë ùkrëc sã, a kònia pògnac”. Pòdslôdk mòckò sã pòtknął. Jahéllag jãknął. „No, karuszkù, jesz kąsk. – prosył – Nie ùstawôj! Nie terô! Zarô grańca! No, malutczi, jesz do ti kãpë, tam jô…”. Ùczuł bolenié w piersach ë zakòlibôł sã. Pòcemiało mù w òczach. Nie ùczëł fërkòtu strzélë.

– Zdrzë le sostro! Cos dzywnégò płënie rzéką! – pòlecałë nad wòdã cëché ë jakbë ùtkóné z szëmù drzewiãtów ë wiatru słowa. Noc bëła miesądzowô. Strzébrziła bór stalatny, tu ë tam malëjąca magiczné cenie. Nie bëło widzëc, chto ë do kògò òdezwôł sã tim dzywnym spiéwnym szeptã. Drzewiãta spałë spòkójno, krzë przëczulëłë sã do se, trôwë kąpałë w rose, a strzënë jak wiedno letkò kòlibałë sã nad wòdą ë przezérałë w jegò toni terô rozskrzony widã miesądza. Wëdôwało sã jakbë nen głos jistniôł sóm z se…
W nim dejade nad samim sztrądã wòdë cos sã zrëszëło ë tedë z zadzëwienim bëło mòżno òdkrëc, że tam stoji widzałé dzéwczã, tak szlachùjące do przirodë wkół ni, że sã w nią wtapiało. A jakbë sã chtos jesz lepi przezdrzôł, òbôcziłbë kól ni drëdżé dzéwczã, wnetka taczé samò jak pierszé.
Dzywné òne bëłë. Chòc szlachòwałë za lëdzama, nie bëłë nima. Bëłë barżi zwiewné, niezemsczé, „lesné”. Przëbòcziwałë dëchë bòru, ale nie bëłë nima, le żëwima jistnotama. Ë bëłë baro piãkné. Jich dłëdżé, sklącé strzébrã ë farwą mchów, lëstów ë pniów drzewów włosë, przëtrzimóné òbwiązką splotłą z trôwë, spôdałë na skrómné remiona. Snôżé cała òblékłé w cemnozeloné, cenczé sëczénczi, spiãté wëżi biodrów pôsczém ùtkónym z pajczënowëch nitków, kùsëłë widzałima sztôłtama. Stałë tak nad wòdą ë wzérałë czôrnima, wiôldżima ë pełnima piãkny głãbi òczama na cos cemnégò, co wòlno płënãło strzébrã skleniącą sã rzéką.
– To nie je cos òd nas. – zaspiéwa jedna z nich, wierã ta sama, co przódë.
– Nie je. Czëjã cos złégò. Ë ból. Krew. Czëjã smierc. Krążi przë nim.
– Jô téż. To…człowiek?
– Człowiek. Pòjmë stądka.
Rzéka szerok zakrãcewa. Nad wòdą òpiarti ò pień drzewiãta sedzôł młodi chłop. Czôrné włosë spôdałë mù na remiona, smùkłô twôrz z baro wëstającyma kòscama na skarniach nie bëła zarosłô. Sëdzôł swòbòdno ë jakbë òd niechceniô wzérôł na srzébrzącą sã w widze miesądza wòdã. Narôz dërgnął ë letkò sã ůsmiéchnął. Mòdré òczë rozłisłë mù redotą. Sedzôł nibë jak pierwi, le znac bëło, że tak jakòs să wëprãżił, jakbë chcôł całim sobą słëchac ji letczich kroków. Przëmkł òczë ë rozdął môłé nozdra. Czuł ji pôchã – czarowną jak òna sama, pòchã kwiatów ë zelów, co na łąkach roscą, pôchã letczégò wiatru ë letnégò słuńca. Mitczé kroczi ledwò mógł ùczëc swòjim bëlnym słëchã.
Zatrzëma sã krok òd niegò.
– Cëż to? Spi? – rzekła z ùsmiechã, bò widza, że òn ùdôwô. Bëła snôżô, baro snôżô. Cenkò w pasu ë wnetka jak òn wësokô. Włosë, czôrne ë dłedżé jak jegò mia założoné za letkò zaòstrzone ù górë ùszë. Szeroczi ùsmiéwk, co òdsłaniôł równą rëgã biôłich jak smieg zãbów, rozwidniôł ji ùrodzewé lica. Zeloné, duże òcze, òbjimnioné dłëdżima, czôrnima rzãsama, czôrnima prostima brëwiama ùstrojoné, zdôwałë sã mieć w se skre, ògnie żëcégò, redotë.
– No jo, jak ùsnął to niech se spi. Nie bãdã zakłóca jegò spikù. Pòjdã do se – rzekła przekùrôtno melodijnym głosã ë zrobia òbrót w tił, jakbë chca òdińsc.
Młodi zerwôł sã jak żbik ë chcôł ją złapac, le ta sprawno mù sã wëwinãła. Strzébny smiech pòlecôł nad wòdã.
– Nie tak chùtkò! – rzekła
– A to czemù?
– Bò nie – òdparła, le dejade nie ùchyliła sã, czedë òn pòdszedł do ni, letkò smùknął lëpama ji czôrne włosë, pòtémù òczë, kù reszce letkò rozchilone lëpë.
– Czas ju jisc – rzekł zdebło pózni ë wzął jã za rãkã. Zeszlë nad wòdã. Sta tam môłé czółno.
– Skądka wiesz, że òn tam rosce? – zapëta.
– Łońsczégò rokù bez przëtrôwk jô na niegò naszedł. Prawie tedë rozkwitôł. Całą noc jô sedzôł przë nim ë zdrzôł na niegò. A jaczi wid szedł wkół! Nick wierã barżi snôżégò ni ma na côłim swiece. A czéj pierszi wid sã na niebie… – przërwôł w pół zdania ë òstrim òkã zaczął sã przëzerac czemùs na rzéce. Òna, zdzëwionô ë z letka przelãkłô pòszëka wezdrokă za nim. Dërgòtka nią szarpła.
– Tam je człowiek, prôwda? Je reniony?
– Jo – rzekł cëchò ë wzérôł pòcémniałima òczama na młodégò wòjôrza, co leżôł na pniu ë resztką swiądë trzimôł sã gò. Kąsk jesz bez rëchù stelë na sztrądze. W kùńcu òn pòcygnął jã za rãkã – Pòj, jidzmë stądka. Niech ùmrze. Lëdze nie zasłużëwają na to, bë jich retowac.
Letkò cziwnãła głową. Zniklë w bòrze.

Leave a Reply

  

  

  

This website uses cookies to offer you the best experience online. By continuing to use our website, you agree to the use of cookies.